Homoseksualiteit in het onderwijs (1990)
onderzoeksopzet
Enquête onder 295 leerkrachten (171 VO, 124 PO), waarvan 187 homomannen en 108 lesbische vrouwen en 327 schoolleiders (20% VO, 80% PO), waarvan 286 mannen en 41 vrouwen, 3% homoseksueel (41% respons). Weigerredenen van schoolleiders waren: geen tijd (56%), geen interesse. Het is onduidelijk in hoeverre de homo/lesbische respondenten representatief zijn. De onderzoeksgroep wijkt af van CBS gegevens: ondervertegenwoordiging van vrouwen en oververtegenwoordiging van mannen in het PO en oververtegenwoordiging van vrouwen in het VO. De groep schoolleiders is grotendeels representatief.
Openheid
Waarschijnlijk zijn door de wervingsmethode vooral vakbondsleden, COC-leden en andere meer openlijke docenten geworven.
Het aantal collegas dat weet of de docenten homo/lesbisch is
| antwoord | PO mannen | PO vrouwen | VO mannen | VO vrouwen |
|---|---|---|---|---|
| Geen | 7% | 10% | 5% | 3% |
| Eén | 4% | 2% | 2% | 3% |
| Enkelen 4% | 19% | 11% | 20% | |
| Ongeveer de helft | 1% | 0% | 7% | 12% |
| De meesten | 17% | 17% | 34% | 35% |
| Iedereen | 67% | 52% | 41% | 26% |
Vrouwen nemen vaker een of enkele collegas in vertrouwen. De middencategorie komt weinig voor; wellicht dat het nieuws zich snel verspreid als men één collega in vertrouwen neemt.
Het aantal leerlingen dat weet of de docenten homo/lesbisch is
| antwoord | PO mannen | PO vrouwen | VO mannen | VO vrouwen |
|---|---|---|---|---|
| Geen | 37% | 59% | 7% | 10% |
| Eén | 0% | 0% | 1% | 2% |
| Enkelen | 31% | 23% | 24% | 31% |
| Ongeveer de helft | 5% | 5% | 13% | 21% |
| De meesten | 15% | 0% | 57% | 27% |
| Iedereen | 2% | 13% | 8% | 10% |
Vrouwen zijn minder openlijk in het PO.
Ingeschatte gevolgen van openheid
Schoolleiders: 91% kent geen homoseksuele/lesbische docenten op school
60% van de homo/lesbische docenten is tevreden over zijn/haar huidige mate van openheid naar collegas, 3% is ontevreden. Van de ontevreden docenten is de homoseksualiteit slechts bij enkelen bekend
49% van de homo/lesbische docenten is tevreden over zijn/haar huidige mate van openheid naar leerlingen, 43% is neutraal en 8% is ontevreden. Van 50% van de ontevreden docenten is de homoseksualiteit bij geen enkele leerling bekend
Open zijn maakt kwetsbaar
Docenten: openlijk homoseksueel kan tegen je worden gebruikt in conflictsituaties
in primair onderwijs 27% homomannen, 31% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 39% homomannen, 48% lesbische vrouwen
Docenten: openlijk homoseksueel zijn op school maakte je meer kwetsbaar
in primair onderwijs 44% homomannen, 52% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 37% homomannen, 46% lesbische vrouwen
Schoolleiders: idem
RK: 60%
PC: 66%
Openbaar: 48%
Algemeen bijzonder: 50%
Schoolleiders: idem maar voor leerlingen
RK: 80%
PC: 63%
Openbaar: 82%
Algemeen bijzonder: 79%
Open zijn leidt tot problemen functioneren
Docenten: openlijk homoseksueel kan problemen opleveren bij het functioneren
in primair onderwijs 30% homomannen, 45% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 22% homomannen, 25% lesbische vrouwen
Schoolleiders: idem
RK: 61%
PC: 66%
Openbaar: 52%
Algemeen bijzonder: 52%
Schoolleiders: idem maar voor leerlingen
RK: 67%
PC: 60%
Openbaar: 73%
Algemeen bijzonder: 64%
Open zijn kan gezagsrol ondermijnen
Docenten: openlijk homoseksueel kan je gezagsrol ondermijnen
in primair onderwijs 28% homomannen, 24% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 31% homomannen, 46% lesbische vrouwen
Schoolleiders: idem
RK: 50%
PC: 48%
Openbaar: 35%
Algemeen bijzonder: 46%
Open zijn kan je carrière belemmeren
Docenten: openlijk homoseksueel kan je carrière belemmeren
in primair onderwijs 49% homomannen, 50% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 45% homomannen, 48% lesbische vrouwen
Schoolleiders: idem
RK: 61%
PC: 62%
Openbaar: 40%
Algemeen bijzonder: 50%
afkeurende houding
Docenten: veel collegas hebben een afkeurende houding
in primair onderwijs 4% homomannen, 14% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 9% homomannen, 29% lesbische vrouwen
Docenten: veel leerlingen hebben een afkeurende houding
in primair onderwijs 26% homomannen, 36% lesbische vrouwen
in voortgezet onderwijs 36% homomannen, 39% lesbische vrouwen
Schoolleiders: veel collegas hebben een afkeurende houding
RK: 21%
PC: 18%
Openbaar: 3%
Algemeen bijzonder: 16%
Schoolleiders: veel leerlingen hebben een afkeurende houding
RK: 34%
PC: 24%
Openbaar: 23%
Algemeen bijzonder: 38%
Schoolleiders: veel ouders hebben een afkeurende houding
RK: 43%
PC: 48%
Openbaar: 34%
Algemeen bijzonder: 46%
aanstelling
10% van de homo/lesbische docenten zegt wel eens afgewezen te zijn bij een sollicitatie wegens homoseksualiteit
Schoolleiders: confessionele scholen hebben het recht om homoseksuele docenten bij sollicitaties te weigeren
RK: 31%
PC: 55%
Openbaar: 13%
Algemeen bijzonder: 32%
Docenten: ik wil van school veranderen: (40)
PO mannen: 30%, vrouwen: 23%
VO mannen: 18%, vrouwen: 23%
Docenten: ik wil het onderwijs verlaten: (40)
PO mannen: 37%, vrouwen: 31%
VO mannen: 33%, vrouwen: 29%
seksuele vorming
70% van de VO-scholen geeft aan dat er seksuele vorming is
70% van de homodocenten en 56% van de lesbische docenten zegt dat de school systematisch of af en toe aandacht besteed aan homoseksualiteit, tegen 76% van de schoolleiders
gezondheid
11-19% van de homo/lesbische docenten piekert vaak of vrij vaak over de eigen homoseksualiteit
Tielman, Rob; Kersten, Anne & Van der Ploeg, (1990) Homoseksualiteit in het onderwijs: de positie en ervaringen van lesbische vrouwen en homoseksuele mannen in het onderwijs, Utrecht, Interfacultaire Werkgroep Homostudies